ΓΟΝΕΪΚΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ
Από το διαδίκτυο, ένα θέμα σε σχέση με τις προσδοκίες των γονέων και τη ματαίωση τους στην περίπτωση της αναπηρίας του παιδιού τους. Πηγή: http://www.eduportal.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=43
Διονύσης Λ. φιλόλογος
" Η επαφή με τα άτομα με ειδικές ανάγκες μπορεί να σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Ατενίζεις τη ζωή πιο αισιόδοξα γιατί είσαι πιο δυνατός και πιο συνειδητοποιημένος. Το «κακό» που διαβλέπεις γύρω σου γίνεται απλώς κάτι το διαφορετικό. ΄Ετσι μαθαίνεις να απολαμβάνεις το ταξίδι ανεξάρτητα από τον προορισμό του."
Σε σεμινάριο που πρόσφατα παρακολούθησα στο μονοθέσιο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Τυφλοκωφών
Καλλιθέας με εισηγητή τον κύριο Πέτρο Ορφανό, με θέμα: «ΤΥΦΛΟΚΩΦΩΣΗ, ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ – ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ», όταν συζητήθηκε το θέμα της ευαισθητοποίησης πάνω στο θέμα της αναπηρίας δόθηκε ως μαρτυρία η ακόλουθη αφοπλιστική αφήγηση μιας μητέρας τυφλοκωφού παιδιού.
Την παραθέτω αυτούσια, γιατί θεωρώ ότι αυτή και μόνο έχει τη δύναμη να μας ευαισθητοποιήσει όλους σχετικά:
«΄Όταν πρόκειται να γεννήσεις ένα παιδί, είναι σα να οργανώνεις μια πολύ ωραία εκδρομή στην Ιταλία. Αγοράζεις βιβλία, μαζεύεις πληροφορίες και φτιάχνεις τα πλάνα σου. Μετά από μήνες προσδοκίας η τελική μέρα φτάνει. Ετοιμάζεις τις βαλίτσες σου και απογειώνεσαι με το αεροπλάνο. Μερικές ώρες αργότερα το αεροπλάνο προσγειώνεται και ακούγεται η φωνή της αεροσυνοδού.
--Καλώς ήρθατε στην Ολλανδία
--Ολλανδία; Εγώ πετούσα για Ιταλία. Υποτίθεται πως θα έπρεπε να βρισκόμουν στην Ιταλία! Τι να κάνω στην Ολλανδία;
Αναγκαστικά όμως θα πρέπει εσύ να μείνεις στην Ολλανδία. Το σημαντικό είναι ότι δε βρίσκεσαι σε μια απαίσια και βρώμική τοποθεσία. Απλώς είναι μια διαφορετική χώρα. Εσύ αποφασίζεις να κατέβεις από το αεροπλάνο, αγοράζεις καινούρια βιβλία, ενημερώνεσαι και φτιάχνεις νέα πλάνα ταξιδιού για να γνωρίσεις τη χώρα της Ολλανδίας. Συναντάς τελείως διαφορετικά πράγματα από κείνα που φανταζόσουν ότι θα δεις στην Ιταλία. Διαφορετική γλώσσα, διαφορετικούς ανθρώπους, που δεν περίμενες να τους συναντήσεις ποτέ. Κρατάς την ανάσα σου, κοιτάζεις γύρω σου και αρχίζεις να παρατηρείς τις όμορφες τουλίπες και τα αξιοθέατα της Ολλανδίας. Γυρίζοντας πίσω από το ταξίδι σου, για χρόνια πολλά έχεις κουραστεί να βλέπεις φίλους και γνωστούς να πηγαινοέρχονται στην Ιταλία κι όλοι τους να καυχιούνται τι ωραία που πέρασαν εκεί. Για το υπόλοιπο της ζωής σου, εσύ θα λες «Ναι! Εκεί ήταν το μέρος που θα ταξίδευα κι εγώ». Και να ξέρεις ότι ο πόνος αυτού του ονείρου δε θα φύγει ποτέ γιατί αυτή η έλλειψη είναι πάρα πολύ σημαντική. Αλλά, εάν ξοδέψεις τη ζωή σου για το γεγονός ότι δεν πήγες στην Ιταλία, εσύ ποτέ δε θα μείνεις και δε θα έχεις την ευκαιρία ν απολαύσεις τις μοναδικές τουλίπες και τα σημαντικά αξιοθέατα της Ολλανδίας…
Καλό ταξίδι λοιπόν σε όλους μας κι ανεξάρτητα από τον προορισμό ας χαρούμε για όσα θα μας δώσει παρά να λυπηθούμε για όσα δεν μπορέσαμε να χαρούμε"
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ''ΤΑ ΝΕΑ''
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2008
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
Σήμερα θα σας πω κάτι που μάλλον δεν ξέρετε. Ούτε και εγώ ήξερα δηλαδή, μέχρι που συνάντησα την Πέρλα. Την είχααπέναντί μου, έπινε μόνο νερό και προσπαθούσα με πολλές μικρές ερωτήσεις να μάθω την ιστορία της. Όπως πλησιάζειςτη φωλιά ενός πουλιού, προχωρώντας στις μύτες των ποδιών σου. Πάνω από όλα δεν πρέπει να κάνεις θόρυβο, γιατί το πουλί θα τρομάξει και θα φύγει.
Η Πέρλα Μεσσίνα μάς ξεναγεί στον σιωπηλό κόσμο των αυτιστικών υψηλής λειτουργικότητας Οι άλλοι πρωταγωνιστές «Κάνουν λάθος όσοι πιστεύουν ότι δεν έχουμε συναισθήματα» «Φανταστείτε τον αυτισμό σαν μία ομπρέλα. Από κάτω έχει δυσκολίες αλλά και ικανότητες»
Η Πέρλα έχει το σύνδρομο Αsperger, μια μορφή αυτισμού. Η φίλη που μου τη συνέστησε με είχε συμβουλεύσει να τη συναντήσω μόνος μου σε ένα ήσυχο μέρος και να μην την πανικοβάλω με έναν καταιγισμό ερωτήσεων. Από τα λίγα πράγματα που ήξερα γι΄ αυτήν ήταν ότι την επόμενη μέρα θα πετούσε για την Ολλανδία.
Ζείτε ανάμεσα στην Ολλανδία και την Ελλάδα;
Τα τελευταία 20 χρόνια ζω κυρίως στο Άμστερνταμ. Το έχω ερωτευθεί. Η γειτονιά που μένω είναι international. Βγαίνω απ΄ το σπίτι μου και στη γωνία είναι ένα τούρκικο σούπερ μάρκετ, μετά ένα ινδικό μαγαζάκι, δίπλα ένα ολλανδικό βιντεοκλάμπ.
Έχετε εξοικειωθεί από μικρή με τις διαφορετικές κουλτούρες.
Ναι, μιλούσα αγγλικά πριν πάω στην Α΄ Δημοτικού. Και οι δυο μου γονείς μίλαγαν πολλές γλώσσες. Από τα 17 μου σηκώθηκα κι έφυγα απ΄ την Ελλάδα. Ήθελα να βρω τη χώρα στην οποία ανήκω.
Η Ελλάδα δεν σας άρεσε;
Δεν κόλλαγα. Πήγα στο Αμερικάνικο Κολέγιο, το Ρierse. Όλα τα κορίτσια τα απασχολούσε τι θα φορέσουν και εγώ φορούσα τα παλιά ρούχα του μπαμπά μου. Ή έπλεκα μόνη μου τα πουλόβερ μου, στα χρώματα που ήθελα. Είχα κι ένα κουνέλι, το οποίο έπαιρνα τακτικά μαζί μου για να το μορφώσω κι αυτό.
Καλή μαθήτρια;
Δεν θα το έλεγα. Συνήθως έβρισκα τρόπους να μην πηγαίνω στο μάθημα. Επειδή ζωγράφιζα αναλάμβανα να διακοσμώ τις τζαμαρίες για τα Χριστούγεννα ή για το Ηalloween.
Μιλήστε μου λοιπόν για τα ταξίδια σας.
Πήγα 5 χρόνια στο Ισραήλ, σπούδασα γραφικές τέχνες και μετά πήγα στην Αμερική, όπου έκανα ψυχολογία και κοινωνιολογία. Έμαθα διάφορες γλώσσες. Εβραϊκά, αγγλικά, ολλανδικά, νοηματική. Έχω κάνει και γιαπωνέζικα, ιταλικά, γερμανικά.
Μιλάτε τη νοηματική;
Ναι, έχω κάνει 15 χρόνια εθελοντική δουλειά με τυφλοκωφούς. Ξέρω διάφορες διαλέκτους της νοηματικής.
Λίγο ασύνδετα μού φαίνονται όλα αυτά.Γραφικές τέχνες,νοηματική. Ισραήλ, Άμστερνταμ...
Ναι, γιατί έψαχνα να βρω μία ομάδα ανθρώπων που να είναι σαν και μένα. Και πάντα υπήρχε ένα χάσμα. Ίσως επειδή έβλεπα τα πράγματα από μια άλλη οπτική γωνία. Δηλαδή όλοι λέγανε: Αυτό είναι τετράγωνο κι εγώ έλεγα: Είναι παραλληλόγραμμο.
Και τη βρήκατε αυτή την ομάδα ανθρώπων;
Ναι, τη βρήκα όταν πριν από δύο χρόνια κατάλαβα ότι έχω το σύνδρομο Αsperger. Αυτό τελικά με έκανε διαφορετική.
Πριν από 2 χρόνια καταλάβατε ότι έχετε αυτισμό;Ήσασταν δηλαδή
ήδη αρκετά μεγάλη.
Ναι, ήμουν 45 ετών. Έβλεπα ένα πρόγραμμα στο ΒΒC με την Τemple Grandin. Είναι η πιο διάσημη αυτιστική γυναίκα στον κόσμο. Η Τemple έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τα ζώα και κυρίως με τις αγελάδες. Κάποια στιγμή υπήρχε ένα πρόβλημα. Όταν πέρναγαν τα ζώα μέσα από έναν διάδρομο, για να τα πάνε από το χωράφι στον στάβλο ή το σφαγείο, τα ζώα δεν προχωρούσαν. Αυτό ήταν παράλογο. Κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει τι έφταιγε. Η Τemple περπάτησε αυτόν τον διάδρομο και κατάλαβε για ποιο λόγο φοβόντουσαν τα ζώα. Ήταν οι σκιές στους τοίχους. Και μετά ο διάδρομος είχε πολλές στροφές. Οι αγελάδες δεν ήξεραν τι τις περιμένει μετά τη στροφή και αυτό τις τρόμαζε. Και πράγματι όταν άλλαξαν τη ροή του διαδρόμου τα ζώα προχωρούσαν κανονικά. Αυτό την έκανε διάσημη. Γιατί πολλοί κτηνοτρόφοι στην Αμερική είχαν αυτό το πρόβλημα. Η Τemple βρήκε τη λύση γιατί, όπως είπε, η σκέψη ενός ατόμου με αυτισμό είναι πολύ κοντά στη σκέψη των ζώων.
Έχει ένα στοιχείο πρωτογονισμού δηλαδή;
Ναι, οι άνθρωποι και τα ζώα έχουμε προέλθει από την ίδια ρίζα. Οπότε ίσως το μυαλό του αυτιστικού να έχει κρατήσει αυτή τη ρίζα και να μην έχει αλλοιωθεί με τον πολιτισμό.
Πώς εσείς όμως βλέποντας ένα ντοκιμαντέρ καταλάβατε ότι έχετε αυτισμό;
Από τον τρόπο που μιλούσε η Τemple. Την άκουγα και έλεγα: δεν είναι δυνατόν, έτσι σκέφτομαι κι εγώ. Δηλαδή αν κάποιος με ρωτούσε το ίδιο πράγμα, με τον ίδιο τρόπο θα το εξηγούσα.
Κάνατε μετά κάποιες εξετάσεις;
Πήγα στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Άμστερνταμ, τους είπα ότι υποψιάζομαι ότι έχω Αsperger, μου έκαναν κάποιες εξετάσεις, interview κυρίως. Δηλαδή εξιστόρησα την παιδική μου ηλικία, με ρώτησαν «πώς κάνεις αυτό, πώς αντιδράς σε αυτή την κατάσταση». Παράλληλα μου έκαναν ορισμένα τεστ. Δηλαδή μου έδειχναν φωτογραφίες και έπρεπε να πω αν αυτό το πρόσωπο είναι χαρούμενο, αν είναι στενοχωρημένο, αν έχει, ας πούμε, βλέμμα κριτικό. Να αναγνωρίσω δηλαδή τα συναισθήματα απ΄ την έκφραση του προσώπου.
Έχω διαβάσειότι οι αυτιστικοί δεν κατανοούν εύκολα τα συναισθήματα.
Ναι, σύμφωνα με τις θεωρίες που υπάρχουν δεν μπορούν να επεξεργαστούν τα συναισθήματα. Έχουμε όμως συναισθήματα. Απλώς έχουμε τρία απλά συναισθήματα. Το πρώτο είναι η χαρά, η κατάσταση της ικανοποίησης, η φιλοσοφία το λέει νιρβάνα. Αν έναν αυτιστικό τον βγάλεις από αυτή την ισορροπία, τότε μπαίνουμε στο επόμενο συναίσθημα, τον ψυχικό εξαναγκασμό. Αν δεν βρει δρόμο να επιστρέψει στη νιρβάνα του, τότε γίνεται έκρηξη θυμού, για να επιστρέψει ξανά στο πρώτο συναίσθημα, σαν ένα καθαρό φύλλο χαρτιού.
Ο θεός σας είναι η λογική;
Ο θεός είναι τα μαθηματικά. Όλη η αρχαία φιλοσοφία πηγάζει από τα μαθηματικά. Στα μαθηματικά, το 1 θα είναι πάντα 1. Ενώ μία λέξη μπορεί να έχει πολλές αξίες. Ας πούμε η λέξη «λόγος» μπορεί να είναι η ομιλία, μπορεί να είναι η αιτία, άρα η ίδια λέξη έχει δύο αξίες. Αυτό στον δικό μας μαθηματικό τρόπο σκέψης είναι κάτι το αδύνατο.
Η δυσλεξία είναι μια μορφή αυτισμού;
Είναι μια πτυχή του. Φανταστείτε τον αυτισμό σαν μία ομπρέλα που από κάτω έχει διάφορες δυσκολίες όπως και διάφορες ικανότητες.
Είσθε ορθογράφος;
Αν μου πείτε μια λέξη την οποία δεν έχω ξαναδεί, μάλλον δεν θα τη γράψω σωστά. Αλλά όταν βλέπω λέξεις τις φωτογραφίζω. Δηλαδή έχω μέσα στο μυαλό μου την εικόνα της λέξης, οπότε όταν Ο θεός είναι τα μαθηματικά. Το 1 θα είναι πάντα 1. Ενώ μία λέξη μπορεί να έχει πολλές αξίες. Ας πούμε η λέξη «λόγος», μπορεί να είναι η ομιλία, μπορεί να είναι η αιτία, άρα η ίδια λέξη έχει δύο αξίες. Αυτό στον δικό μας μαθηματικό τρόπο σκέψης είναι κάτι τοαδύνατοπρέπει να τη γράψω θα θυμηθώ την εικόνα της. Ή θα κάνω την ετυμολογία της.
Έχετε μεγάλη φωτογραφική
μνήμη;
Κάποτε δούλευα στα Ηolliday Ιn στο κέντρο κρατήσεων. Μας έπαιρναν τηλέφωνο από διάφορες χώρες. Εγώ είχα πάρει τον κατάλογο που είχε μέσα 500-600 ξενοδοχεία και τα είχα μάθει απέξω. Με τα τεστ νοημοσύνης πώς τα πάτε;
Τα περισσότερα τεστ νοημοσύνης δεν είναι κατάλληλα για έναν αυτιστικό. Σου εξηγούν με μεγάλες προτάσεις τι πρέπει να κάνεις και αυτό είναι πολύ αγχωτικό. Προτιμάμε τα τεστ που δεν χρησιμοποιούν λέξεις αλλά εικόνες και σχήματα. Εγώ έχω κάνει διάφορα τεστ, το χαμηλότερο που μου βγήκε ήταν 136 και το υψηλότερο 148.
Ανάπηρη με δείκτη νοημοσύνης 148!
Ναι. Υπάρχουν πολλά αυτιστικά άτομα με υψηλό δείκτη νοημοσύνης Ο αυτισμός είναι αναπηρία, αν και όταν γεννηθείς τυφλός δεν νιώθει ανάπηρος, γιατί δεν ξέρεις πώς είναι να βλέπεις.
Πείτε μου κάτι που σας δυσκολεύει στην καθημερινότητά σας.
Κάποιες υπερευαισθησίες που έχω. Ηχητικές ας πούμε. Δηλαδή αν περάσει ένα ασθενοφόρο και δεν προλάβω να κλείσω τα αυτιά μου θα υποφέρω. Ή αν ο γείτονάς μου, που μένει τρία σπίτια πιο πέρα, αποφασίσει μέσα στη νύχτα να καρφώσει ένα καρφάκι, εγώ θα ακούσω αυτό το τικ-τικ-τικ και θα ξέρω ότι προσπαθεί να βάλει ένα καρφάκι στον τοίχο. Τις ίδιες ευαισθησίες έχετε με την όσφρηση και την όραση;
Ναι, με τις μυρωδιές, με τα χρώματα... Το μυαλό μας παρατηρεί συνεχώς όλες αυτές τις αλλαγές, πράγμα το οποίο μπορεί να είναι φοβερά κουραστικό. Και μετά μάς κυριεύει εύκολα το άγχος. Αν κάποιος δεν είναι συνεπής μαζί μας, ας πούμε σε ένα ραντεβού, αυτό μας αγχώνει πάρα πολύ. Διότι το μυαλό μας αναλύει όλες τις πιθανότητες. «Χτύπησε, είναι θυμωμένος μαζί μου, μήπως είχαμε αλλού ραντεβού ή μήπως τέλειωσε η μπαταρία στο κινητό του;».
Εφιαλτικό.
Φοβερά βασανιστικό. Αλλά απ΄ την άλλη μεριά είναι και προτέρημα, διότι όταν οι άλλοι βλέπουν έναν μονόδρομο, εμείς βλέπουμε χιλιάδες άλλες πιθανότητες.
«Ένας στους 165 ανθρώπους είναι αυτιστικός»
Στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Ενηλίκων Αυτιστικών (www. aspergerhellas. org) καίει ένα κερί. Την 1η Δεκεμβρίου αρχίζει μια πανελλήνια καμπάνια με σύνθημα «Δώσε φως να βγει ο αυτισμός από το σκοτάδι της αφάνειας και του στιγματισμού». Ρωτάω την Πέρλα Μεσσίνα πόσο θα κρατήσει η καμπάνια. «Για πάντα» μου απαντάει.
Γιατί κάνατε τον σύλλογο;
Αφού πήρα τη διάγνωση, είπα: θα βρω και άλλους Έλληνες αυτιστικούς. Άρχισα να ψάχνω στο Διαδίκτυο και ανακάλυψα ότι δεν υπάρχουν. Υπήρχαν σύλλογοι γονέων αυτιστικών παιδιών, σύλλογοι προστασίας, σύλλογοι φίλων, αλλά αυτιστικοί μόνοι τους δεν υπήρχαν.
Καλά, τα παιδιά των γονέων που έχουν τον σύλλογο δεν μεγαλώνουν κάποτε;
Αυτό αναρωτήθηκα κι εγώ. Αλλά δεν υπήρχαν πουθενά. Έφτιαξα λοιπόν μια ιστοσελίδα, βρήκα 20 μέλη και ίδρυσα τον Σύλλογο Ελλήνων Ενηλίκων Αυτιστικών Αsperger και ΥΛΑ. ΥΛΑ είναι τα αρχικά του Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμός.
Έχουμε δύο είδη αυτισμού;
Τον κλασικό αυτισμό τον οποίο ανακάλυψε ο Leo Κanner και τον Αsperger που ανακάλυψε ο Ηans Αsperger. Η εικόνα που κυριαρχεί στην Ελλάδα είναι ότι αυτιστικός είναι ένα παιδί που δεν μιλάει. Αυτός όμως ο αυτισμός απασχολεί μια πολύ μικρή ομάδα. Είναι σαν την κορυφή του παγόβουνου. Η άλλη μορφή του- Αsperger- είναι κάτω από την επιφάνεια. Αλλά επειδή μιλάμε, είμαστε αόρατοι. Πόσοι με έχουν ρωτήσει:- Είσαι σίγουρη ότι είσαι αυτιστική;- Ναι, είμαι σίγουρη.- Μα μιλάς.- Ε και; Ναι η κοινωνία «αναγνωρίζει» ένα αυτιστικό άτομο κυρίως από την αδυναμία να επικοινωνήσει μαζί του.
Ναι. Διότι για τη μη αυτιστική κοινωνία η ομιλία είναι πρωταρχικό. Αν υπήρχε μια κοινωνία που θα είχε σαν πρωταρχικό στοιχείο την ικανότητα χορού, «Αν στην κοινωνία κυριαρχούσαν όσοι χόρευαν σαν τον Φρεντ Αστέρ, αυτοί που δεν θα χόρευαν ωραία θα ήταν οι αυτιστικοί»θα κυριαρχούσαν όλοι όσοι χόρευαν σαν τον Φρεντ Αστέρ. Και αυτοί που δεν θα χόρευαν ωραία, ή δεν θα χορεύουν καθόλου, θα ήταν οι «αυτιστικοί».
Αν είχατε μείνει στην Ελλάδα,θα μαθαίνατε ότι έχετε αυτισμό;
Όχι, γιατί στην Ελλάδα δεν υπάρχει γιατρός που να έχει τη δυνατότητα να κάνει διάγνωση ενηλίκων. Κάνουν μόνο διάγνωση παιδιών.
Δηλαδή, άμα δεν ξέρατε αγγλικά ή ολλανδικά, δεν θα μπορούσατε να διαγνώσετε τον αυτισμό
σας; Ναι, όπως δεν τον έχουν διαγνώσει 60.000 Έλληνες αυτιστικοί.
Γιατί λέτε 60.000;
Γιατί σύμφωνα με τις στατιστικές που υπάρχουν παγκοσμίως, 1 στους 165 ανθρώπους είναι αυτιστικός. Είτε Αsperger, είτε Υψηλής Λειτουργικότητας. Άρα από τα 10.000.000 Έλληνες γύρω στους 60.000 με 65.000 είναι αυτιστι κοί. Ποιοι είναι οι στόχοι σαςστον σύλλογο;
Κατ΄ αρχάς να αναγνωριστεί ότι δεν υπάρχει μόνο ο κλασικός αυτισμός, δηλαδή η μυτούλα της κορυφής του παγόβουνου, αλλά ότι υπάρχει ένα ολόκληρο παγόβουνο. Να γίνουν νόμοι ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες και των ενηλίκων αυτιστικών. Να πάψει να «μιλάει» ο «μπαμπούλας»: «Αμάν, το παιδί είναι αυτιστικό». Υπάρχουν πολλοί δρόμοι για να επικοινωνήσεις με ένα παιδί που δεν μιλάει. Ας του μάθουμε να πληκτρολογεί στο κομπιούτερ αυτά που θέλει να μας πει. Να του μάθουμε νοηματική. Αλλά οι περισσότεροι τα παρατάνε. Μόλις τους πουν «αυτισμός», τα χάνουν. Αρχίζουν να κρύβουν το παιδί τους πίσω από ένα τείχος. Αυτά τα τείχη πρέπει να σπάσουν και να απεγκλωβισθούν τα παιδιά.
Φθινοπωρινά φύλλα συγγραφέων με αναπηρία
Τετάρτη, 22 Δεκέμβριος 2010 13:38
Μιά διεθνής συνάντηση που πραγματοποιήθηκε προ έξι εβδομάδων στο Παρίσι με την συμμετοχή λογοτεχνών με αναπηρία από κάμποσες ευρωπαϊκές χώρες μοιάζει να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για τους ολίγους πλην όμως εκλεκτούς Ελληνες λογοτέχνες με αναπηρία. Με εξαιρετικά γοητευτική γραφή αναφέρεται στην συνάντηση και τα σημαίνοντά της η κοινωνιολόγος Ελσα Παπαγεωργίου – το κείμενό της δημοσιεύεται στο www.disabled.gr – υποψήφια διδάκτορας Φιλοσοφίας στο Universite Paris 8. Και ποιό το ιδιαίτερο ελληνικό ενδιαφέρον; Με δεδομένο ότι εδώ και μερικές εβδομάδες δημιουργήθηκε στην χώρα μας Κίνηση καλλιτεχνών με αναπηρία που μεταξύ άλλων διεκδικεί “διεθνείς συμμαχίες για την ανάδειξη του προοδευτικού ρόλου των διανοουμένων με αναπηρία στην προσπάθεια αναχαίτισης των προτύπων αποκλεισμού” , αντιλαμβανόμαστε την επαναδημοσίευση του κειμένου της Ε. Παπαγεωργίου ως συμβολή στην προσπάθεια για την μεγαλύτερη δυνατή επιτάχυνση της διεκδίκησης.
Σημειώνεται ότι η νεοσύστατη Κίνηση καλλιτεχνών με αναπηρία στην χώρα μας, έχει προαναγγείλει για τον ερχόμενο Μάρτιο μεγάλο συνέδριο (στην κεντρική αίθουσα του Ευγενίδειου) με θέμα ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΗΡΙΑ, όπως δε δηλώνει το μέλος της Κίνησης λογοτέχνης και κοινωνιολόγος Ανδρέας Κουζέλης “στοχεύουμε σε μιά δημόσια απελευθερωτική συζήτηση με την συμμετοχή αναπήρων λογοτεχνών τόσο από την Ελλάδα όσο και από ευρωπαϊκές χώρες, με μοναδικό κριτήριο συμμετοχής την απελευθερωτική σκέψη και πρόταση για δράσεις”. Η συζήτηση στην οποίαν αναφέρεται ο Ανδρέας έχει παρελθόν στην Ευρώπη, κάμποση εμπειρία έχει συσσωρευτεί με αποκορύφωμα τα της συνάντησης στο Παρίσι τον περασμένο Οκτώβρη, χρήσιμο λοιπόν θα ήταν για τους διοργανωτές του επικείμενου συνεδρίου να την αξιοποιήσουν και (γιατίόχι;) εξελίξουν.
Το γοητευτικότατο και χρησιμότατο κείμενο της Ελσας Παπαγεωργίου (e-mail:[email protected]) έχει ως εξής :
Η 16η Οκτώβρη ήταν για τη Γαλλία μέρα εθνικής κινητοποίησης ενάντια στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος που μεταθέτει την ηλικία πλήρους συνταξιοδότησης στα 67 χρόνια. Σε μια εποχή που τίποτα πια δεν μπορεί να ανατροφοδοτήσει την αισιοδοξία μας σε επίπεδο κοινωνικό, ο αγώνας για την αναδημιουργία μιας ζωής μέσα από τις στάχτες της αναδεικνύεται στο μεγάλο μάθημα στο οποίο θα κριθούμε στα χρόνια που έρχονται.
Η ημερίδα με τίτλο «Φθινοπωρινά φύλλα συγγραφέων με αναπηρία» («Les feuilles d’automne des écrivains handicapés… et des autres») που διοργάνωσαν στις 16 Οκτωβρίου 2010 οι «Γυναίκες για να πουν, γυναίκες για να δράσουν» (Femmes pour le Dire Femmes pour Agir – FDFA) στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι, γνώρισε όχι μόνο την επιτυχία της μαζικής προσέλευσης, αλλά και αυτήν μιας ουσιαστικής ανταλλαγής απόψεων και εμπειριών για και από τους και τις συγγραφείς που μιλούν για την αναπηρία από τη θέση της αναπηρίας. Λογοτεχνία, κόμικς και εγχειρίδια είχαν αυτή τη φορά σαν θέμα τις καθημερινές προσπάθειες των ατόμων με αναπηρία να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες που προβάλλει ένας κόσμος που απευθύνεται κατά κύριο λόγο στους σωματικά ικανούς.
Την προσπάθεια έσπευσαν να στηρίξουν προσωπικότητες όπως ο πανεπιστημιακός Charles Gardou, γνωστός από τις έρευνές του σχετικά με το βίωμα της αναπηρίας, ο Philippe Lefait, δημοσιογράφος στο κανάλι France 2, η Michèle Cotta, επιφανής μορφή της γαλλικής δημοσιογραφίας, που ανέλαβαν και τον συντονισμό των συζητήσεων. Τις εργασίες άνοιξε η παρέμβαση του Gardou για το εύθραυστο της ύπαρξης. ενώ χαιρετισμό απηύθυνε και η Anne Hidalgo εκ μέρους του Δήμου του Παρισιού.
Οι συζητήσεις, με θέμα την επιθυμία – επιθυμία της ανάγνωσης, της γραφής και της έκδοσης – έδωσαν χώρο στην εκτύλιξη μοναδικών αφηγήσεων. Κινούμενες μεταξύ αστείου και τραγικού, όπως η ίδια η ζωή, αποτέλεσαν μια αυθεντική και αναλλοίωτη αποτύπωση της βιωμένης εμπειρίας της συνθήκης της αναπηρίας, διαμεσολαβημένης, ωστόσο, από αυτή της γραφής, καθιστώντας έτσι τη συνεχή προσπάθεια υπέρβασης των δρώντων υποκειμένων ξεκάθαρη, ακόμα και σε όσους δεν υπήρξαμε ποτέ φορείς της πρώτης.
Η ανάγνωση από την Maud Franklin αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα της «Το ταξί», όπου περιγράφει το ατύχημά της βγαίνοντας από ένα ταξί κατά την επιστροφή της μετά από βραδυνή έξοδο, έδωσε το στίγμα. Μια νέα γυναίκα που βρίσκει τον οδηγό του ταξί χαριτωμένο και, ελέγχοντας το δρόμο για να περάσει απέναντι, αποφεύγει να κοιτάξει προς το μέρος του για να μη νομίσει ότι του κάνει κόρτε. Μια στιγμή και όλα αναποδογυρίζουν. Εντατική, αποκατάσταση, αποχωρισμός, απορία. Όλα άλλαξαν. Απορία, αλλά και δυναμισμός της νέας γυναίκας, της οποίας τα κινητικά προβλήματα που της κληροδότησε εκείνη η νύχτα δεν κατάφεραν να της στερήσουν την επιθυμία, παρούσα σε κάθε λέξη του χειμαρρώδους λόγου της.
ΤΟ ΑΚΑΤΑΜΑΧΗΤΟ ΕΥΘΡΑΥΣΤΟ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΦΥΣΗΣ
Για τον Charles Gardou, το εύθραυστο της ύπαρξης έχει μια διαρκή παρουσία σε όλη την αλυσίδα των έμβυων όντων, με την αναπηρία να αποτελεί μία από τις πολλές εκφάνσεις του.
Κακοειδωμένο στο θέατρο των επιφαινόμενων, γιατί μας καλεί να πενθήσουμε την ανύπαρκτη τελειότητα, γιατί εγκαλεί τη θεμελιώδη επισφάλεια που διέπει τα έμβυα όντα και, συνεπώς, την παροδικότητα και την εξαρτητικότητα της ανθρώπινης φύσης. Τα αποθέματα για το ξεπέρασμα του εύθραυστου βρίσκονται στη μάχη μεταξύ έρωτα και θανάτου, σύμφωνα με τον Σ. Φρόυντ. Αναφερόμενος στον Ζοέλ Μπουσκέ, στενό φίλο των Πωλ Βαλερύ και Λουί Αραγκό, που τραυματίστηκε και απέκτησε αναπηρία κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Charles Gardou μας θύμισε τη φράση του: «Χρωστώ στις πληγές μου το ότι μου έμαθαν πως όλοι οι άνθρωποι υποφέρουν από πληγές σαν τις δικές μου».
Σύμφωνα με τον Charles Gardou, η αναπηρία, εκ γεννετής ή προερχόμενη από ατύχημα, αποτελεί μια no man’s land, ένα μη τόπο, πηγή στέρησης δικαιωμάτων και λόγο αποκοπής από την κοινότητα. Βαθαίνοντας και συμπυκνώνοντας την προβληματική της ευθραυστότητας, ανακινεί το φόβο των σωματικά ικανών να βρεθούν κάποτε στην ίδια θέση, φόβο ανάλογο του παθολογικού φόβου του εαυτού μας και της ευθραυστότητάς του. Το εύθραυστο γίνεται έτσι μια κοινή μοίρα την οποία ο καθένας καλείται να αντιμετωπίσει μόνος, και η αναπηρία μια μεταφορά για να περιγράψει παγκόσμιες ελλείψεις ενάντια στις οποίες αγωνιζόμαστε με άνισα όπλα.
Έτσι, η εγγραφή της αναπηρίας σε μια παγκόσμια πολιτισμική αλυσίδα σημαίνει την εγγραφή της μέσα στην κανονικότητα της ανθρώπινης ζωής: οι κωφοί δεν είναι το αντίθετο των ακουώντων, οι τυφλοί δεν είναι το αντίθετο αυτών που βλέπουν.
Μπορούμε, ωστόσο, να αναγνωρίζουμε την αναπηρία παραγνωρίζοντας τη ζωή όσων την ζουν. Μπορούμε να γνωρίζουμε τί έχουν, αγνοώντας αυτό που είναι. Όμως, η κινητήριος δύναμη της ανθρώπινης ύπαρξης έγκειται ακριβώς στον αγώνα ενάντια στο εύθραυστο της φύσης της και στην ελπίδα πως θα καταφέρουμε να την υπερβούμε. Έτσι, η φαινομενική ξηρασία μπορεί να δημιουργήσει μια τόσο έντονη άνθηση, όσο έντονα είναι τα εμπόδια που της τίθενται. Ζωές που για να αναδημιουργηθούν πέρασαν δια πυρός και σιδήρου αποτελούν πρότυπα αποφασιστικότητας και επιτυχίας. Στο βιβλίο του «Πασκάλ, Φρίντα Κάλο, και οι άλλοι» ο Charles Gardou, υποστηρίζοντας για την ανθρώπινη φύση ότι είναι άργιλος και μάρμαρο μαζί, θα δείξει πως μεγάλες μορφές της τέχνης και της διανόησης κατάφεραν να μετουσιώσουν τον ίδιο αγώνα με τρόπο που είχε παγκόσμια απήχηση. Για τη ζωγράφο Frida Kahlo, η τέχνη της ήταν η εξέγερσή της, ο μόνος τρόπος που είχε να συνεχίσει με την ευθραυστότητά της.
Η αναπηρία περιορίζει της ικανότητες χωρίς να υπέρκειται των δυνατοτήτων του όντος. Η απόκλιση από τη νόρμα σκοτώνει και δημιουργεί ταυτόχρονα, και κανένα όν, όσο ζει, δεν μπορεί να εγκαταλείψει τα πάντα. Η πληγή δεν αποτελεί μια πλήρη άρνηση. Και η ευθραυστότητα δεν αφορά στην επιφάνεια αλλά στην ταυτότητα και γι’αυτό αποτελεί ένα παγκόσμιο και προαιώνιο νόμο.
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΕΥΘΡΑΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΗΣ
Η Véronique Laplane, στο «Απούσα λόγω επιληψίας», καταγράφει την εμπειρία της δίνοντας παράλληλα πληροφορίες στους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Εργαζόμενη και μητέρα τριών παιδιών, στράφηκε στη γραφή με στόχο να συγκροτήσει τη θέση της μέσα από την ασθένεια αλλά και να διαλύσει στερεότυπα και προκαταλήψεις που συνοδεύουν μια πάθηση που στη Γαλλία αφορά 500.000 ανθρώπους.
Αντίστοιχο ήταν το εγχείρημα της Anne-Sarah Kertudo με το «Ακούμε τη θάλασσα στο Παρίσι; Ιστορία της νομικής βοήθειας για τους κωφούς». Νομική σύμβουλος με προβλήματα ακοής και κάτοχος της νοηματικής, ξεκίνησε το 2002 την πρώτη προσπάθεια παροχής νομικής βοήθειας σε άτομα με προβλήματα ακοής. Θέμα του βιβλίου, οι συνδιαλλαγές των ατόμων που συνενοούνται στη νοηματική με το νόμο (γάμος, διαζύγιο, κληρονομιά αλλά και μετανάστευση).
Ο Guillaume de Fonclare με το «Μέσα στο δέρμα μου» τιμήθηκε, μεταξύ άλλων, με τα βραβεία της Γαλλικής Ακαδημίας «Ζαν Μπερνάρ» και αυτό της Ιατρικής Ακαδημίας «Αφηγήσεις Ασθενών». Ο ίδιος έχει μια ασθένεια που ανήκει στη μυστηριώδη κατηγορία των αυτο-άνοσων και που σιγά-σιγά του προκαλεί παράλυση. Επί σειρά ετών χρημάτισε διευθυντής του Ιστορικού Αρχείου του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου της Περόν, στην περιοχή της Σομ, όπου έλαβε χώρα μία από τις μεγαλύτερες μάχες που κράτησε μέρες ολόκληρες χωρίς διακοπή.
«Στο αρχείο – γράφει – γειτνιάζω καθημερινά με ακρωτηριασμένους, διαμελισμένους, μούτρα σπασμένα. Με τους εξαφανισμένους, τους τεμαχισμένους, τους αφανισμένους των οποίων τα βάσανα έκαναν αυτόν τον πόλεμο να ονομαστεί ο “Μεγάλος Πόλεμος”. Είμαι ο πιο ζωντανός ανάμεσα σε όλα αυτά τα φαντάσματα. Πριν από εβδομήντα χρόνια θα ήμουν κι εγώ ένας ανάμεσα στους τραυματίες, τους παρασημοφορημένους, τους επιζώντες. Οι πληγές μου όμως δεν είναι αυτές του πολέμου, δεν έζησα τις μάχες σώμα με σώμα, τη λιτανεία των βομβαρδισμών, τα ουρλιαχτά, το φόβο και την αγωνία, δεν έζησα την επίθεση. Το νοσοκομείο μου δεν είναι το δικό τους, δεν ακούω άλλα βογκητά εκτός από τα δικά μου, δεν μυρίζω οσμές, δεν ακούω ήχους που φέρνουν ναυτία. Δίνω μια μάχη μάταιη, η θυσία μου δεν θα φέρει καμιά νίκη. Από το προπύργιο του σώματός μου δεν προστατεύω ούτε την οικογένεια μου, ούτε τους οικείους μου. Δεν υπερασπίζομαι κανένα ιδανικό. Υποφέρω κι αυτό είναι όλο.»
Η τέχνη της γραφής, και όχι μόνο, μας κάνει να ακροβατούμε μεταξύ ακραίων συναισθημάτων με τρόπο που καταλήγει να φαίνεται φυσιολογικός. Επιτελώντας το έργο της διαμεσολάβησης καταφέρνει να συνδέσει καταστάσεις που στην καθημερινότητα παραμένουν αντιφατικές και ενίοτε αντινομικές.
Για τον 35χρονο Luc Leprêtre – παραπληγικός από τα 15 του μετά από ατύχημα – η ιδέα για το «Club V. I. P.», που στην προκειμένη περίπτωση σημαίνει Very Invalide Person, προέκυψε μετά από επίσκεψη στη Ντίζνεϊλαντ με τη φίλη του και τα παιδιά της. Ο Ζερεμύ, παραπληγικός, με τους δύο τετραπληγικούς φίλους του, την Αμινάτα και τον Σαμύ, αντιμέτωποι με το αδιέξοδο της ανεργίας αποφασίζουν να δημιουργήσουν τη δική τους επιχείρηση «ενοικίασης των εαυτών τους» σε όσους θέλουν να «επωφεληθούν των προνομίων της αναπηρίας»: έξοδοι σε πολυσύχναστα μέρη, ψώνια σε περίοδο εκπτώσεων, θέσεις πάρκινγκ, συνδιαλλαγές σε τράπεζες και υπηρεσίες.
Η ιδέα μπορεί να δείχνει αμοραλιστική, στόχος της όμως παραμένει η ανάδειξη της καθημερινότητας των ατόμων με αναπηρία, ο αγώνας για την επιβίωση, η φιλία, η σεξουαλικότητα. Το στοιχείο της ειρωνίας, σημαντικό και ζωογόνο στη γραφή, γίνεται στην περίπτωση του Luc Leprêtre αυτό που επικαιροποιεί, με ιδιαίτερα ξεχωριστό τρόπο, ό,τι μπορεί να φαίνεται χιλιοειπωμένο ή μπανάλ σε όσους δεν νιώθουν να θίγονται άμεσα από κάποιες μορφές καταπίεσης.
Η τελευταία δουλειά του γνωστού κομίστα Tanguy Lohéac «Βήμα βήμα, ακούγοντας τη σιωπή», διαπραγματεύεται το μυστήριο που κρύβεται πίσω τα μαύρα γυαλιά κατά τη διάρκεια μιας τυχαίας γνωριμίας. Γνωστός καλλιτέχνης αποσύρεται κάπου στη Βρετάνη προκειμένου να ξεφύγει από τα φώτα της δημοσιότητας. Εκεί θα γνωρίσει μια μυστηριώδη γυναίκα με μαύρα γυαλιά την οποία θα θεωρήσει εξαιρετικά σνόμπ για να ανακαλύψει στη συνέχεια ότι είναι τυφλή. Οι δύο ήρωες ανακαλύπτοντας ο ένας τον άλλο θα ξεκινήσουν μια τρυφερή σχέση
ΠΗΓΗ:
http://www.truerespect.com.cy/index.php?option=com_content&view=article&id=191:2010-12-22-11-43-20&catid=35:2010-06-07-19-50-04&Itemid=54
Η ιστορία ενός ανθρώπου που "νίκησε" την αναπηρία του
"Για όλους υπάρχει μία Ιθάκη, ο κόσμος ο ωραίος, ο αληθινός βρίσκεται κάπου μέσα μας, αρκεί να θελήσουμε ειλικρινά και με συνέπεια να τον ψάξουμε". Λόγια ίσως κοινότυπα, που θα μπορούσαν να είναι βγαλμένα από κάποιο βιβλίο με συμβουλές αναζήτησης της ευτυχίας και του νοήματος της ζωής. Οι ίδιες λέξεις, ωστόσο, αποκτούν διαφορετικό νόημα και αξία, όταν βγαίνουν από το στόμα ενός ανθρώπου, που από πολύ νωρίς στη ζωή του, "μάλωσε άσχημα" με την καλή τύχη.
Ο Τριαντάφυλλος Ηλιάδης, γεννήθηκε το 1950, σε ένα μικρό καπνοχώρι της Ξάνθης, τον Πετεινό, με πολύ σοβαρή αναπηρία στα χέρια και το ένα πόδι. Η μητέρα του είχε χάσει σε ατύχημα το ένα της χέρι. Σε ηλικία τεσσάρων ετών έχασε τον πατέρα του. "Ήμουν ένα συνονθύλευμα κακιάς τύχης", λέει σήμερα, καθώς ξεκινά να διηγείται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τη διαδρομή του, από τα "μελανά", όπως τα χαρακτηρίζει, παιδικά του χρόνια, μέχρι την "αναγέννησή" του μέσα από τη ζωγραφική, την επιτυχία του, την καταξίωσή του και την αναζήτηση της πολυπόθητης ευτυχίας.
Η ομορφιά της ζωής
Ο Τριαντάφυλλος ζωγραφίζει με το στόμα. "Την ομορφιά της ζωής τη ζωγραφίζω στον καμβά. Θέλω τα μοτίβα μου και οι συνδυασμοί χρωμάτων να μη φέρνουν σε αμηχανία τους ανθρώπους, που βλέπουν τα έργα μου, αλλά να τους γεμίζουν με αισθήματα γλυκιάς νοσταλγίας", λέει και πραγματικά στους πίνακές του, όσο και στην αποδοχή τους από το κοινό, φαίνεται πως έχει πετύχει το στόχο του.
Τα έργα του είναι εμπνευσμένα από ανθρώπινες μορφές, ιστορίες, φυσικά τοπία, αλλά και τα όνειρά του. "Εκπληκτική δουλειά, με αληθινά χρώματα, γοητεία και φως, χωρίς καμιά υπερβολή στη ζωντάνια και την απόδοση της φύσης", έγραψε κάποιος επώνυμος στο βιβλίο εντυπώσεων, σε μία από τις πολλές εκθέσεις των έργων του.
"Στην ελπίδα, την ηρεμία, την αισιοδοξία και τη χαρά της ζωής, που μας μεταδίδουν οι πίνακες του Τριαντάφυλλου Ηλιάδη. Με μοναδική συγκίνηση και πολλά ευχαριστώ", έγραψε κάποιος άλλος.
Ένα πινέλο, σανίδα σωτηρίας
Ο Τριαντάφυλλος "ανακάλυψε" τη ζωγραφική σε ηλικία 7 ετών. "Ο κόσμος μας φτιάχτηκε για πλάσματα με δύο χέρια. Λόγω της αναπηρίας μου ήμουν αποκλεισμένος, σαν παιδί δεν μπορούσα να παίξω. Η επώδυνη συναίσθηση της σωματικής μου δυσπλασίας εισέβαλε ορμητικά μέσα μου, όταν άρχισα να συλλαμβάνω τα βλέμματα των άλλων να καρφώνονται επίμονα, άλλοτε διακριτικά και άλλοτε αδιάκριτα στα ασχημάτιστα σημεία του σώματός μου", θυμάται.
"Μία ισχυρή αίσθηση μειονεξίας και άδικης καταδίκης μου άρχισε να διαμορφώνεται μέσα μου, που με έσπρωχνε απειλητικά έξω από τον κόσμο, στο περιθώριο. Απεγνωσμένα, αναζητούσα τρόπο να απαλλαγώ από αυτό το βαρύ συναισθηματικό κλίμα. Τότε άστραψε μέσα μου, σαν σανίδα σωτηρίας, η ιδέα να ασχοληθώ με τη ζωγραφική, τη ζωγραφική με το στόμα", λέει, ενθυμούμενος ότι "από τη στιγμή που άρπαξα το πινέλο αισθάνθηκα μία ψυχική αειφορία, ένα πέταγμα ψυχής, νόμιζα επιτέλους ότι μπορώ και εγώ κάτι να προσφέρω στην κοινωνία". Κάπως έτσι, ο Τριαντάφυλλος άρχισε να αναπτύσσει το ταλέντο του, μέχρι που κατάφερε, όπως χαρακτηριστικά λέει, "να πατήσω στα ανάπηρα μέλη μου".
Το ''μειδίαμα'' της τύχης
Σε ηλικία 12 ετών, εξαιτίας ενός από τα πολλά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε, βρέθηκε να νοσηλεύεται στο νοσοκομείο Παίδων ΠΙΚΠΑ Πεντέλης. Στο νοσοκομείο, παραδόξως, η τύχη τού χάρισε, ίσως το πρώτο της "μειδίαμα". Η Ελένη Μπουλούμπαση, μία διοικητική υπάλληλος, πρόσεξε τα σχέδια που αυθόρμητα ο Τριαντάφυλλος ζωγράφισε στο κομοδίνο, δίπλα στο κρεβάτι του. "Γνώριζε από τέχνη και αναγνώρισε το ταλέντο μου. Τότε με έφερε σε επαφή με τη Διεθνή Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών (VDMFK), που εδρεύει στο Λιχτενστάιν", μας λέει.
Η Ένωση -ιδρύθηκε το 1956 από τον ανάπηρο δήμαρχο Μονάχου Έριχ Στέγκμαν (Erich Stegmann)- συγκεντρώνει έργα ζωγραφικής ανάπηρων ατόμων, διοργανώνει εκθέσεις μ' αυτά, τα τυπώνει σε μορφή καρτών, αφισών και ημερολογίων και με τα έσοδα που έχει απ' αυτές τις δραστηριότητες αμείβει τους ανάπηρους δημιουργούς των έργων, εξασφαλίζοντάς τους έτσι μία δημιουργική απασχόληση και μία αξιοπρεπή διαβίωση. Το 1970, ο Τριαντάφυλλος έγινε μέλος της Ένωσης, που σήμερα αριθμεί 726 μέλη, προερχόμενα από 74 χώρες.
Η ανταμοιβή
"Η συναίσθηση ότι είχα πια να ανταποκριθώ στις προσδοκίες μία Ένωσης, που απευθυνόταν στους φιλότεχνους όλου του κόσμου, αναπτέρωσε τη θέλησή μου για δημιουργία και καλλιτεχνική ανύψωση. Ζωγράφιζα πλέον σε ρυθμό υπεράνθρωπο", εξηγεί ο Τριαντάφυλλος.
Μέσα από τις δραστηριότητες της Ένωσης τού δόθηκε η δυνατότητα να συμμετάσχει σε πάρα πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, να πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις, να διακριθεί σε διεθνείς καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς, να συναντήσει προσωπικότητες της εγχώριας και διεθνούς πολιτικής, καλλιτεχνικής και πνευματικής σκηνής. "Ούτε στον ύπνο μου δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι συνέβαιναν όλα αυτά", λέει.
Το 1997 πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη έκθεση των έργων του Τριαντάφυλλου Ηλιάδη, υπό την αιγίδα του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης ''Θεσσαλονίκη 1997''. Την έκθεση επισκέφθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος, εντυπωσιασμένος από το έργο του, εισηγήθηκε τη βράβευσή του από την Ακαδημία Αθηνών, η οποία και ήλθε το Δεκέμβριο του 1998.
Στο γραφείο του, ο Τριαντάφυλλος έχει φωτογραφίες του με διάφορες προσωπικότητες: από πρωθυπουργούς μέχρι αρχιεπισκόπους. Από όλες, μία την έχει ξεχωρίσει, την έχει σε περίοπτη θέση του δωματίου. Είναι η φωτογραφία του γάμου του με την επί 33 έτη σύζυγό του, τη Σελήνη. "Η μοίρα με ευνόησε απλόχερα και μου έστειλε τη γυναίκα μου, που πίστεψε και πιστεύει σε μένα, που με αγάπη και αυταπάρνηση με στηρίζει, με ενισχύει και με έκανε ευτυχισμένο πατέρα δύο θυγατέρων", λέει. Είναι φυσικό, λοιπόν, να της αφιερώνει και την έκδοση του βιβλίου με τα έργα του: "Στη γυναίκα μου, που της οφείλω ζωή μου, δεν ξέρω τι το σημαντικό υπάρχει που να μην της το οφείλω".
Ο Τριαντάφυλλος ζει σήμερα με την οικογένειά του, στη Θέρμη Θεσσαλονίκης. Έχοντας αποδεχθεί εδώ και χρόνια τη σωματική του ιδιαιτερότητα και έχοντας συμφιλιωθεί μ' αυτή, προτρέπει εκείνους που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα να πράξουν το ίδιο.
"Όταν η φύση σε φρενάρει προσπαθείς να αξιοποιήσεις ό,τι σου έχει μείνει γερό. Οι δυσκολίες και αποτυχίες μπορεί να είναι πολλές, όμως, αν είσαι αποφασισμένος, θα πετύχεις. Εγώ δεν αισθάνομαι κακομοίρης, δεν είμαι ανάπηρος", λέει περήφανα.
"Ζω ανάμεσα σε ανθρώπους που στα μάτια τους χαίρομαι την αγάπη και εκτίμησή τους για μένα. Τώρα πια αισθάνομαι περίπου δικαιωμένος και -ας μην επισύρω το βάσκανο μάτι της μοίρας- ευτυχισμένος", προσθέτει.
Όσο για όνειρα και επιθυμίες; "Σήμερα η μεγαλύτερη επιθυμία που έχω, είναι να ζωγραφίσω μπροστά στον πρόεδρο της Δημοκρατίας", λέει.
της Σ. Αβραμίδου
"Για όλους υπάρχει μία Ιθάκη, ο κόσμος ο ωραίος, ο αληθινός βρίσκεται κάπου μέσα μας, αρκεί να θελήσουμε ειλικρινά και με συνέπεια να τον ψάξουμε". Λόγια ίσως κοινότυπα, που θα μπορούσαν να είναι βγαλμένα από κάποιο βιβλίο με συμβουλές αναζήτησης της ευτυχίας και του νοήματος της ζωής. Οι ίδιες λέξεις, ωστόσο, αποκτούν διαφορετικό νόημα και αξία, όταν βγαίνουν από το στόμα ενός ανθρώπου, που από πολύ νωρίς στη ζωή του, "μάλωσε άσχημα" με την καλή τύχη.
Ο Τριαντάφυλλος Ηλιάδης, γεννήθηκε το 1950, σε ένα μικρό καπνοχώρι της Ξάνθης, τον Πετεινό, με πολύ σοβαρή αναπηρία στα χέρια και το ένα πόδι. Η μητέρα του είχε χάσει σε ατύχημα το ένα της χέρι. Σε ηλικία τεσσάρων ετών έχασε τον πατέρα του. "Ήμουν ένα συνονθύλευμα κακιάς τύχης", λέει σήμερα, καθώς ξεκινά να διηγείται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τη διαδρομή του, από τα "μελανά", όπως τα χαρακτηρίζει, παιδικά του χρόνια, μέχρι την "αναγέννησή" του μέσα από τη ζωγραφική, την επιτυχία του, την καταξίωσή του και την αναζήτηση της πολυπόθητης ευτυχίας.
Η ομορφιά της ζωής
Ο Τριαντάφυλλος ζωγραφίζει με το στόμα. "Την ομορφιά της ζωής τη ζωγραφίζω στον καμβά. Θέλω τα μοτίβα μου και οι συνδυασμοί χρωμάτων να μη φέρνουν σε αμηχανία τους ανθρώπους, που βλέπουν τα έργα μου, αλλά να τους γεμίζουν με αισθήματα γλυκιάς νοσταλγίας", λέει και πραγματικά στους πίνακές του, όσο και στην αποδοχή τους από το κοινό, φαίνεται πως έχει πετύχει το στόχο του.
Τα έργα του είναι εμπνευσμένα από ανθρώπινες μορφές, ιστορίες, φυσικά τοπία, αλλά και τα όνειρά του. "Εκπληκτική δουλειά, με αληθινά χρώματα, γοητεία και φως, χωρίς καμιά υπερβολή στη ζωντάνια και την απόδοση της φύσης", έγραψε κάποιος επώνυμος στο βιβλίο εντυπώσεων, σε μία από τις πολλές εκθέσεις των έργων του.
"Στην ελπίδα, την ηρεμία, την αισιοδοξία και τη χαρά της ζωής, που μας μεταδίδουν οι πίνακες του Τριαντάφυλλου Ηλιάδη. Με μοναδική συγκίνηση και πολλά ευχαριστώ", έγραψε κάποιος άλλος.
Ένα πινέλο, σανίδα σωτηρίας
Ο Τριαντάφυλλος "ανακάλυψε" τη ζωγραφική σε ηλικία 7 ετών. "Ο κόσμος μας φτιάχτηκε για πλάσματα με δύο χέρια. Λόγω της αναπηρίας μου ήμουν αποκλεισμένος, σαν παιδί δεν μπορούσα να παίξω. Η επώδυνη συναίσθηση της σωματικής μου δυσπλασίας εισέβαλε ορμητικά μέσα μου, όταν άρχισα να συλλαμβάνω τα βλέμματα των άλλων να καρφώνονται επίμονα, άλλοτε διακριτικά και άλλοτε αδιάκριτα στα ασχημάτιστα σημεία του σώματός μου", θυμάται.
"Μία ισχυρή αίσθηση μειονεξίας και άδικης καταδίκης μου άρχισε να διαμορφώνεται μέσα μου, που με έσπρωχνε απειλητικά έξω από τον κόσμο, στο περιθώριο. Απεγνωσμένα, αναζητούσα τρόπο να απαλλαγώ από αυτό το βαρύ συναισθηματικό κλίμα. Τότε άστραψε μέσα μου, σαν σανίδα σωτηρίας, η ιδέα να ασχοληθώ με τη ζωγραφική, τη ζωγραφική με το στόμα", λέει, ενθυμούμενος ότι "από τη στιγμή που άρπαξα το πινέλο αισθάνθηκα μία ψυχική αειφορία, ένα πέταγμα ψυχής, νόμιζα επιτέλους ότι μπορώ και εγώ κάτι να προσφέρω στην κοινωνία". Κάπως έτσι, ο Τριαντάφυλλος άρχισε να αναπτύσσει το ταλέντο του, μέχρι που κατάφερε, όπως χαρακτηριστικά λέει, "να πατήσω στα ανάπηρα μέλη μου".
Το ''μειδίαμα'' της τύχης
Σε ηλικία 12 ετών, εξαιτίας ενός από τα πολλά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε, βρέθηκε να νοσηλεύεται στο νοσοκομείο Παίδων ΠΙΚΠΑ Πεντέλης. Στο νοσοκομείο, παραδόξως, η τύχη τού χάρισε, ίσως το πρώτο της "μειδίαμα". Η Ελένη Μπουλούμπαση, μία διοικητική υπάλληλος, πρόσεξε τα σχέδια που αυθόρμητα ο Τριαντάφυλλος ζωγράφισε στο κομοδίνο, δίπλα στο κρεβάτι του. "Γνώριζε από τέχνη και αναγνώρισε το ταλέντο μου. Τότε με έφερε σε επαφή με τη Διεθνή Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών (VDMFK), που εδρεύει στο Λιχτενστάιν", μας λέει.
Η Ένωση -ιδρύθηκε το 1956 από τον ανάπηρο δήμαρχο Μονάχου Έριχ Στέγκμαν (Erich Stegmann)- συγκεντρώνει έργα ζωγραφικής ανάπηρων ατόμων, διοργανώνει εκθέσεις μ' αυτά, τα τυπώνει σε μορφή καρτών, αφισών και ημερολογίων και με τα έσοδα που έχει απ' αυτές τις δραστηριότητες αμείβει τους ανάπηρους δημιουργούς των έργων, εξασφαλίζοντάς τους έτσι μία δημιουργική απασχόληση και μία αξιοπρεπή διαβίωση. Το 1970, ο Τριαντάφυλλος έγινε μέλος της Ένωσης, που σήμερα αριθμεί 726 μέλη, προερχόμενα από 74 χώρες.
Η ανταμοιβή
"Η συναίσθηση ότι είχα πια να ανταποκριθώ στις προσδοκίες μία Ένωσης, που απευθυνόταν στους φιλότεχνους όλου του κόσμου, αναπτέρωσε τη θέλησή μου για δημιουργία και καλλιτεχνική ανύψωση. Ζωγράφιζα πλέον σε ρυθμό υπεράνθρωπο", εξηγεί ο Τριαντάφυλλος.
Μέσα από τις δραστηριότητες της Ένωσης τού δόθηκε η δυνατότητα να συμμετάσχει σε πάρα πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, να πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις, να διακριθεί σε διεθνείς καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς, να συναντήσει προσωπικότητες της εγχώριας και διεθνούς πολιτικής, καλλιτεχνικής και πνευματικής σκηνής. "Ούτε στον ύπνο μου δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι συνέβαιναν όλα αυτά", λέει.
Το 1997 πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη έκθεση των έργων του Τριαντάφυλλου Ηλιάδη, υπό την αιγίδα του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης ''Θεσσαλονίκη 1997''. Την έκθεση επισκέφθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος, εντυπωσιασμένος από το έργο του, εισηγήθηκε τη βράβευσή του από την Ακαδημία Αθηνών, η οποία και ήλθε το Δεκέμβριο του 1998.
Στο γραφείο του, ο Τριαντάφυλλος έχει φωτογραφίες του με διάφορες προσωπικότητες: από πρωθυπουργούς μέχρι αρχιεπισκόπους. Από όλες, μία την έχει ξεχωρίσει, την έχει σε περίοπτη θέση του δωματίου. Είναι η φωτογραφία του γάμου του με την επί 33 έτη σύζυγό του, τη Σελήνη. "Η μοίρα με ευνόησε απλόχερα και μου έστειλε τη γυναίκα μου, που πίστεψε και πιστεύει σε μένα, που με αγάπη και αυταπάρνηση με στηρίζει, με ενισχύει και με έκανε ευτυχισμένο πατέρα δύο θυγατέρων", λέει. Είναι φυσικό, λοιπόν, να της αφιερώνει και την έκδοση του βιβλίου με τα έργα του: "Στη γυναίκα μου, που της οφείλω ζωή μου, δεν ξέρω τι το σημαντικό υπάρχει που να μην της το οφείλω".
Ο Τριαντάφυλλος ζει σήμερα με την οικογένειά του, στη Θέρμη Θεσσαλονίκης. Έχοντας αποδεχθεί εδώ και χρόνια τη σωματική του ιδιαιτερότητα και έχοντας συμφιλιωθεί μ' αυτή, προτρέπει εκείνους που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα να πράξουν το ίδιο.
"Όταν η φύση σε φρενάρει προσπαθείς να αξιοποιήσεις ό,τι σου έχει μείνει γερό. Οι δυσκολίες και αποτυχίες μπορεί να είναι πολλές, όμως, αν είσαι αποφασισμένος, θα πετύχεις. Εγώ δεν αισθάνομαι κακομοίρης, δεν είμαι ανάπηρος", λέει περήφανα.
"Ζω ανάμεσα σε ανθρώπους που στα μάτια τους χαίρομαι την αγάπη και εκτίμησή τους για μένα. Τώρα πια αισθάνομαι περίπου δικαιωμένος και -ας μην επισύρω το βάσκανο μάτι της μοίρας- ευτυχισμένος", προσθέτει.
Όσο για όνειρα και επιθυμίες; "Σήμερα η μεγαλύτερη επιθυμία που έχω, είναι να ζωγραφίσω μπροστά στον πρόεδρο της Δημοκρατίας", λέει.
της Σ. Αβραμίδου